شرح لمعه (۱۴): قصاص، دیات

سرفصل ها

کتاب «الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه» که به کتاب شرح لمعه معروف است، از برجسته‌ترین و سرشناس‌ترین آثار شهید ثانی محسوب می‌شود. در واقع این کتاب از جمله بهترین شروحی است که بر کتاب لمعه شهید اول نگاشته شده است. این اثر فقهی ارزشمند که مشتمل بر تمام ابواب فقه (از طهارت تا دیات) می‌باشد، سالیان متمادی است که، یکی از مهمترین کتب آموزشی فقهی در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها است.

چنانچه می‌توان گفت، این کتاب بهترین و جامع‌ترین منبع درس «متون فقه» در تمام مقاطع رشته تحصیلی حقوق بوده و به عنوان یک منبع کامل و جامع آموزشی و امتحانی، مورد استفاده استادان، دانشجویان، دانش‌پژوهشان و داوطلبان آزمون‌های حقوقی قرار می‌گیرد. همچنین، این کتاب از چنان جایگاهی برخوردار بوده است که، بر نظام حقوقی ایران نیز تأثیرگذارده و فی‌الواقع از منابع اصلی تدوین قانون مدنی ایران و قانون مجازات اسلامی به شمار می‌رود.

در کتاب شرح لمعه، شهید ثانی در عین جامعیت مطالب از ایجاز و اختصار برخوردار بوده و از نظر استدلال نیز چیزی از کتب مفصل کم ندارد. از نظر اسلوب نگارش، شهید ثانی، در هر باب با بیان آرای شهید اول (در کتاب لمعه)، به شرح استدلالی آن پرداخته و ضمن اشاره به دلیل احکام، برخی از آرای سایر فقهای مشهور را نیز نقل نموده است. همچنین در برخی موارد با نگاهی نقادانه، به رد نظریات شهید اول یا سایر فقها پرداخته و دیدگاه خود را به‌طور مستند و مستدل بیان می‌کند.

نظر به‌اینکه متن کتاب شرح اللمعه به زبان عربی بوده، فهم و درک عمیق این اثر ممتاز، بی‌گمان نیازمند ترجمه دقیق و روان مطالب آن می‌باشد. چنانچه در این رابطه ترجمه‌های زیادی از این اثر به عمل آمده است، که مجموعه حاضر، به قلم دکتر علی شیروانی و محمد مسعود عباسی زنجانی، کاملترین و بهترین ترجمه و تبیین از این اثر محسوب می شود و در یک دوره چهارده جلدی به چاپ رسیده است.

در جلد چهاردهم، باب قصاص و دیات ارائه و ترجمه گردیده است. نحوه ترجمه در این کتاب بدین نحو است که، ابتدا بخشی از متن عربی کتاب شرح لمعه به صورت تقطیع شده ارائه شده و سپس ترجمه سلیس و روان آن در زیر متن ارائه می‌شود. همچنین شرح و توضیحاتی نیز در داخل کروشه جهت یادگیری بهتر و آسان‌تر نیز بیان شده است.

ویژگی های کتاب های شرح لمعه

از ویژگی‌های این کتاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاملترین ترجمه و تبیین کتاب شرح لمعه، قابل استفاده برای دانشجویان و داوطلبان آزمون‌های حقوقی در درس متون فقه؛
•  ارائه متن عربی (بخش قصاص و دیات) کتاب شرح لمعه و بیان ترجمه دقیق و مفهومی در زیر متن؛
•  شرح و تبیین کامل مطالب در خود متن (داخل کروشه)، جهت فهم بهتر؛
•  پر رنگ نمودن سر تیر‌ها و مطالب مهم، جهت بالابردن دقت خواننده؛
•  ارجاع به مواد قانونی مرتبط در پاورقی.